đọc thơ hoàng lộc

TÌNH YÊU KHÔNG BAO GIỜ CŨ

Đọc tập thơ CHO DẪU PHÙ VÂN của HOÀNG LỘC

Bài viết : MANG VIÊN LONG

Cách đây hai năm, trong một lần phone về thăm, nhà thơ Hoàng Lộc có nói ý định, đang chuẩn bị “ý tưởng” cần thiết cho tập thơ thứ 4 của anh. Dịp này, anh cũng cho biết sẽ chọn lại trong hơn 500 bài thơ đã viết trước và sau 75 – ở quê nhà hay lúc tha hương, và chỉ lấy khoàng 100 bài cho tập thơ tình này. Nghe tin vui – tôi đã luôn động viên, nhắc nhở HL là nên có một tập thơ sau hơn 12 năm (tập Qua Mấy Trời Sương Mưa XB ở Hoa Kỳ năm 1999) để ghi dấu kỷ niệm một chặng đường dài sống gắn bó với Thơ!

Trong hai năm – chúng tôi thình thoảng tiếp tục trò chuyện về “ đứa con” sẽ chào đời này, dầu tôi vẫn biết HL rất kỹ tính, thận trọng – và không có gì tỏ ra vội vã! Nhưng, nếu nói theo lý “nhân duyên” – thì năm 2012 là năm “đủ duyên” cho tập thơ thứ 4 được ra đời – đỉnh đạc đến với người yêu thơ tình Hoàng Lộc từ gần nửa thế kỷ qua…

CHO DẪU PHÙ VÂN đã được phát hành đúng ngày Lễ Tình Nhân (Valentine 14-2–2012) là một sự trùng hợp thú vị. Cho Dẫu Phù Vân gồm 107 bài thơ tình đã được HL sáng tác trong nhiều chục năm; được họa sĩ Đinh Cường ưu ái vẽ tranh bìa và minh họa; nhà thơ – nhạc sĩ Nguyễn Trong Tạo tình nguyện trình bày bìa – do nhà xuất bản Hội Nhà Văn cấp giấy phép. Sách dày 200 trang, in trên giấy trắng láng, bìa cứng dày mầu nâu sáng nhũ chữ vàng, và lớp bìa áo ngoài trên giấy satine láng cứng…Tất cả đã làm nên một tập thơ tình thật trang nhã, mỹ thuật –nhưng giản dị. Có thể nói – đây là một tập thơ quá đẹp!

Trong lời Cảm Tạ được đưa lên trang Blog Thơ Tình HL – nhà thơ đã ghi: “…Đến hôm nay, thi phẩm Cho Dẫu Phù Vân cũng đã ở trên tay một số bằng hữu và độc giả thơ tình Hoàng Lộc. Tôi xin bày tở lời cảm ơn chân tình với các bạn rất xa của tô i:
Nhà báo Biki Bùi (Moscow), Nhà Văn Trần Thùy Mai (Huế) – là những người tôi chưa gặp bao giờ, đã hổ trợ cho tôi một cách vô tư nhất để tác phẩm thơ Hoàng Lộc được ra đời. Chính những người bạn này là những người đầu tiên nêu ý tưởng về việc in thơ Hoàng Lộc tại Việt Nam, quê hương của tôi. Và với tránh nhiệm trong công việc, các bạn đã tận tình giúp tôi, nên tuy xa đến nửa vòng trái đất, mà chỉ trong một thời gian kỷ lục, tôi cũng kịp có thơ tình tặng bạn đúng vào dịp Lễ Tình Nhân măm 2012.

Tôi cũng xin tạ lòng những bạn hữu khác đã chăm lo cho sản phẩm văn hóa này: Họa Sĩ Đinh Cường (Hoa Kỳ), nhà thơ –nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo (Việt Nam), nhà thơ Phan Xuân Sinh ( Hoa Kỳ) (..) “.

Cảm nhận đầu tiên của tôi khi đọc Cho Dẫu Phù Vân không khác với ghi nhận lúc đọc tập thơ thứ 2 ( Trái Tim Còn Lại –XB năm 1971 tại Saigon của Hoàng Lộc qua bài viết được đăng trên tuần báo KH lúc bấy giờ) : Hoàng Lộc chỉ “thích hợp” với thơ Tình! Qua hơn 40 năm. Trang thơ tình Hoàng Lộc đã dần dần hình thành một “phong cách thơ tình HL riêng” – ngày một phong phú, rõ nét và sâu sắc với nhiều cảm xúc mới, nhiều tâm trạng lạ, nhiều ý tưởng rất tiêu biểu cho một phong cách “ thơ tình rộng lớn” trong cõi tình riêng của đời mình! (Trong cõi tình riêng “anh và em” này luôn bàng bạc cái tình chung của quê nhà, của số phận, của đời sống quanh ta – đã đẩy những dòng thơ tình HL lên cao hơn, mạnh mẽ và mới lạ theo từng biến đỏi của nhịp sống, của sự từng trải, dày dạn thăng trầm…)

Thơ tình HL không bay bướm, không gắng gượng tạo cái mới để hấp dẫn đánh lừa người đọc – nhưng tự những cảm xúc chân phác, tự trái tim thao thức trăn trở bao năm – đã bật nên những dòng thơ không thể đè nén, khỏa lấp, hay quên lãng.

Đọc thơ tình HL tôi luôn cảm thấy thật thoải mái, gần gũi, cuốn hút thú vị vì sự giản dị chân tình, vì cái hồn nhiêntrong Tinh Yêu, vì chính cuộc đời quá đổi phong trần của nhà thơ ! HL đã sống & viết thơ tình cho chính cuộc đời mình bằng một ngôn từ không mới, hình tượng không lạ – nhưng cái chính cái được xem là bình thương kia đã làm nên sự phi thường trong thơ anh vì tính rất chân xác được trải nghiệm. được ấp ủ bao năm – ( mà không thể có ngôn từ và hình tượng nào thay thế được) – và không phải người làm thơ nào cũng nhận ra, và làm được…

Ví dụ: Bài Chổng Mông Trông Người ( trang 55 dài 6 đoạn – 24 câu). Xin lược ghi 3 đoạn :

quần thủng đít ngó trời, trán vùi xuống gối
mẹ phá lên cười thấy anh nằm chổng mông
bảo : chỉ mình mi mẹ nuôi chưa nổi
em út làm gì –đừng con, đừng trông!

… mẹ nuôi một anh ra ngày lớn khôn

kể mấy mươi năm thôi nằm kiểu ấy
nghi hoăc người xưa nói lời xằng bậy
chứ thế nằm nào là thế trông em?

…như phép mầu rất kì diệu linh thiêng
hễ anh vừa chổng mông là em vừa ghé
anh muốn nói một điều riêng với mẹ:
con chổng mông nằm để trông tình! (..)

Trong bài Vang Động ( tr 7- dài 4 đoạn) đã được HL viết từ rất lâu – nhưng quả thật “âm vang” bao năm ấy vẫn còn kéo dài suốt cuộc đời thơ anh – xin trích đoạn cuối:

lòng vẫn thế cứ theo cùng mây nổi
biết trong ta chẳng vắng được quê nhà
em vẫn thế của những ngày xưa cũ
là những ngày vang động mãi trong ta

Đọc thơ HL – tôi cũng dễ nhận ra sự vi tế hòa hợp tự nhiên của nhạc tính & ngôn từ – cho dầu là trong bất kỳ thể thơ nào! Âm nhạc nằm trong ngôn từ, cách diễn đạt ngắt câu rất bất chợt, đầy tính sáng tạo. Điều này đem lại nhiều thú vị cho người đọc thơ.

đã biết rằng yêu nữ sinh rất khổ
nào hay yêu cô giáo lại khổ hơn
ta, trái đất – một đời quay lảo đảo
một đời yêu mà chẳng thể tròn vòng (..)
(Gởi Cô Giáo – tr 19)

mời em chút rượu mừng sinh nhật
chắt ở đời ta – chắt của thơ
em thắp trăng thề khêu hẹn ước
yêu thương nán lại đến bao giờ?

…. đã chắt đến khi không thể chắt
chỉ bấy nhiêu – thơ cỗi, đời già
tưởng khóc, mới hay không thể khóc
ngồi giữa ngày sinh nhật một bóng ta (..)
(Rượu Mời Sinh Nhật – tr 32)

Và một đoạn trong Bữa Rất Buồn (tr 148):

đã buồn không bữa nào hơn
ngoài kia gió thổi
đêm trường ủ ê

ra đi để trở lộn về
yêu em
để một đời nghe tồi tàn

…ta thèm được một cơn say
mà con sâu rượu lâu ngày đi đấu ?

Thơ lục bát thường được HL sử dụng, nhưng sự cách tân trong cách ngắt câu, cách dùng ngôn từ bất chợt đầy sáng tạo – đã đem lại một sinh khí mới cho thể thơ dễ làm, nhưng khó đạt này.

hạt lệ ta, hạt lệ người
kể như đã thấm vào nơi tuyệt tình?
hạt lệ em hạt lệ mình
có khi rớt ở biển xanh mất rồi?

…sao không úp hạt lệ gần
lên vai nhau khóc một lần rồi thôi ?
(Nổi Chìm Hạt Lệ – tr 62)

anh đi về phía niềm vui
hỉ thần
ôi, hỉ thần ngồi tủi thân
anh đi về phía tình nhân

thì em vừa đủ mấy lần đổi thay

có không về một ngày xưa
là em
và thuở mình chưa có gì?
đã đời một đứa tình si
trang thơ bèo bọt từng khi trắng lòng (…)
(Bài Xuất Hành – tr 158)

Là thơ tình – HL viết rất nhiều (trên 500 bài) – nhưng mỗi bài, người đọc luôn cảm thấy rất mới! Mới, vì nhiều lẽ : Trái tim yêu thương nhạy cảm quá đổi chân tình ( cho dầu có nhiều cuộc tình khác nhau đi qua đời thơ). Có thể nơi bản chất mầu nhiệm của Tình Yêu là không bao giờ cũ với những trái tim thương yêu chân thành. Và – như một đọc giả đã nhận xét: “ .. Anh luôn chỉ viết về một chữ tình mà thơ của anh đặc biệt hơn những người khác : Anh có viết bao nhiêu năm, tứ thơ từ bao nhiêu người – thơ anh vẫn chuyên chở một khối thất tình dường như chỉ với một người vậy. Khác là ở chỗ đó, và thơ anh có thể hay cũng ở chỗ đó. Và ai đọc, họ cũng có thể nghĩ trước sau những bài thơ ấy chỉ viết dường như với một …. mình (anh)”.

Tôi nghĩ thêm, thơ tình HL còn canh cánh đau đáu cái tình của quê hương xa cách, của cõi đời vô thường biển dâu đầy hệ lụy của kiếp nhân sinh. Nên Tình Yêu ở thơ anh rất rộng lớn, có thể bao dung được tất cả chăng? (Ví dụ như bài thơ “ Lạc Địa” ( tr 16) mà tôi rất yêu thích – đã có lần bày tỏ trước đây. Xin mời đọc trên vanchuongviet.org hay trên các trang web khác).

Có quá nhiều bài thơ tôi đã yêu thích từ rất lâu – nhưng trong giới hạn của một bài giới thiệu – không thể bày tỏ cho thật đầy đủ. Chỉ xin ghi nhận đôi điều tiêu biểu để kịp chia vui cùng nhà thơ và chia sẻ cùng bạn dọc thân mến.

CHO DẪU PHÙ VÂN nhưng Tình Yêu vẫn mãi sống trong lòng mỗi chúng ta cho đến ngày tận thế ?

Quê Nhà, đêm 18 tháng 2 năm 2012

MANG VIÊN LONG